Deprem sonrası sağlam olmayan binalarla ilgili bilinen yanlışlar

Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında vatandaşların akıllarında kendi oturdukları binalarla ilgili soru işaretleri oluşurken, Eskişehir İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Hüseyin Orkun Kılıç, sosyal medyada bu konuyla ilgili çok fazla bilgi kirliliği olduğunu ve her ince kolonlu binanın sağlam olmadığı anlamına gelmediği belirtti.

Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremlerin ardından özellikle eski binalarda yaşayan vatandaşların çoğu, binasının sağlam olup olmadığını merak etmeye başladı. Fay hatları üzerinde bulunan Türkiye'nin birçok ilinde yaşayan vatandaşlar, depreme karşı bina dayanıklılık testi yaptırmak için arayışlara girdi. Binasının riskli olduğunu düşünen veya depreme karşı dayanıklı olup olmadığını öğrenmek isteyen bazı vatandaşlar ise, gözlemleri istikametinde kendi evlerinin sağlamlığını test etmeye başladı. Bu konuyla ilgili Eskişehir İnşaat Mühendisi Odası Başkanı Hüseyin Orkun Kılıç, "Benim kolonum ince mi değil mi?" tartışmasının psikolojik olarak toplumu rahatsız eden bir tartışmadan öteye geçemeyeceğini ve şüphe duyan vatandaşların mutlaka profesyonel analiz yaptırması gerektiğini vurguladı.

"Karar vermek için performans testi yaptırılmalıdır"

Sosyal medya hesaplarından paylaşılan hasarlı bina fotoğraflarının profesyonel bir gözlem olmadan bir şey ifade etmediğini söyleyen Kılıç, "Sağlam veya sağlam olmayan yapılarla ilgili çok fazla bilgi kirliliği var. Performans analizi dediğimiz çok detaylı çalışmalarla bir binanın yerinde tespiti, malzeme imalat şeklinin, kiriş kesitlerinin tespitinin bir bilgisayar ortamında modellenip bir deprem kuvveti etki ettirerek deprem anındaki davranışını hesaplamakla ancak mümkün olabilir. Dolayısıyla binalarda oturanların, "Benim kolonum ince mi değil mi?" tartışması ancak psikolojik olarak bizleri rahatsız eden bir tartışmadan öteye geçemez. Bir faydası da olmaz. Vatandaşlarımız ne yapabilir? Örneğin 2000 yılından önce yapılmış bir binada oturuyor ise, bodrum kata indiğinde kendisi belirli çatlaklar görüyorsa, kolon kirişlerde ayrılma gibi durumlar mevcutsa o zaman mutlaka performans analizini yaptırmaları lazım. Onun dışında yine de gözler görülür bir şey yok ama doğru bir sonuç ben yine de istiyorum, endişe ediyorum diyorlarsa yine performans analizi yaptırarak binaların deprem durumunda nasıl davranacağını test ettirtebilirler" ifadelerini kullandı.

"Vatandaşın bu bina yıkılır demesi de bu bina sağlam demesi de bir şey ifade etmez"

Öncelikli olarak 2000 yılından önce yapılmış ve alüvyon zemin üzerine inşa edilmiş binalarda oturan insanların evlerine mutlaka performans analizi yaptırması gerektiğini belirten Kılıç, "Vatandaşların sosyal medya hesaplarında da görüyoruz, duvar çatlaklarıyla, taşıyıcı olmayan elemanlardaki hasarları görüp korkmaları da yersiz bir korku oluyor. Biz bir deprem ülkesiyiz. Belgeli, özel çalışan inşaat mühendislerimiz var. Bu mühendislere performans analizi yaptırtabilirler. Bir diğer seçenek, çevre şehirciliğin lisanslı firmaları var, kentsel dönüşüme başvurulabilmesi için. Onlara da performans analizi yaptırtabilirler. Öncelik vermek gerekirse 2000 yılından önce yapılmış, alüvyon zemin üzerinde olan, daha ziyade şehir merkezinde olan, tek katlı binalardaysanız performans analizini mutlaka yaptırmalısınız. Fotoğraf ile sosyal medyada sorduğunuzda, bu bina yıkılır demesi de bu bina sağlam demesi de bir şey ifade etmez" diye konuştu.