Hayatım boyunca işçi sınıfının bir parçası olduğum akademisyenliğim öncesi dönemde, tüm işçilerin bir köle gibi çalıştırılmasının ve muamele görmesinin; ne kadar verimsiz ve beyhude bir çalışma olduğunu gözlemledim. Yöneticilerin en büyük hatalarından bir tanesi zorlama ve baskıyla üretimde kalite ve maliyetlerin azaltılacağı düşüncesidir. Aslında bu davranış ancak iş kazası ve verimsiz çalışmayla sonuçlanmaktadır. Bu sorunu her iki taraf için de olumlu bir biçimde çözümlenmesi adına bir düşünce oluşmuştu geçmişte. Aynı gayenin şehrimizde seneye faaliyete başlayacak ‘’İmaj Aydınlatma’’ tarafından da benimsendiğini görünce, gerçekten son derece sevindirici bir ruh hali oluştu zihnimde. Bir müjde de benden olsun hanımlar ve gençler, 40 kişilik bir işçi alımı olacak. Üstelik gerekli nitelikli teknik eğitim ücretsiz verilerek işe alım yapılacak ve servisler Bilecik Merkezden kalkacak.
İlk olarak akademisyen olmadan önce üretim hattında çalıştığım ve her zaman işçi kardeşlerimle birlikte yer aldığım firmaları söylemek isterim. Sırasıyla Yavuz Pirinç, Ar-Makine, Durst – Safa, IPT Akaryakıt ve Konak Rakor; 15 yıldır tam zamanlı olarak üretime katkı sağladığım şirketler. Tüm bu kuruluşların üretim bantlarında ve montaj hatlarında işçiler patrona karşı cephe almış durumdaydı. Çalışanlarımız fazla mesai saati ve ağır çalışma koşullarından şikâyetçiydi. Enteresan bir biçimde patronlar ise işçilerin kaytarmasının ve verimli çalışmamasının kendilerini zarara uğrattığını düşünmekteydi. Bu yüzden 10 yılımı verdiğim Konak Rakor altyapısında bir verimlilik analizi geliştirdim. Bu kapsamda Excel üzerinde basit bir yazılım oluşturduk ve üretim için uyguladık. İşçilerin ortalama %67 verimle çalıştığını gözlemledik. Sonrasında verimliliği en yüksek olan işçilere bir ödül ya da pirim verilmesini istedik. Belli dönemlerde başarı sağlandı. Ama denetimin ödül mekanizmalarında sürekli olmasının gerekliliği ve benim aynı anda iki doktora yapmam sebebiyle zamanla sistem ortadan kalktı.
Aslında şahsi fikrim çok kazanmak için, işçileri şirketinize ortak etmelisiniz. Yani elde ettiğiniz paranın belirli bölümünü pay etmeniz; olağandan daha fazla kar sağlayacaktır. Arkadaş zarar eden şirket ne paylaşsın! Şirketi zarara uğratan işçiyi ilk kovmak isteyen patron olmaz bu sistemde. Sezgisel olarak iş arkadaşları çözer bu sorunu. Böylece verimsizlik ortadan kalkar bence. Annem ve Babam Gimsa – Ankara’dan emekli oldular. İlyas bey şirketin sahibiydi ve islam-i usullere bağlı olarak sadaka ve fitresini işçisine gıda yardımı olarak dağıtırdı. Yaklaşık maaşın %40’na denk gelirdi bu destek. Böylece işçi ağır çalışma koşullarına direnir ve nefsi doyduğu için; marketlerde oluşan hırsızlık sorunu da kendiliğinden ortadan kalkardı. Daha bu kadar değil 10 yılını dolduranı 5 yıldızlı otelde tatile aile boyu gönderirdi. Ayrıca ev almak isteyene tazminat ve faizsiz kredi sağlardı. Geçenlerde de bir otomotiv yedek parça üreticisi de ciddi oranda kar payı dağıtmış çalışanlarına. Artık 2023 yılında ibre çalışanla paylaşmaya gidiyor bu kapsamda.
Şehrimizde farklı farklı muamelede bulunan kuruluşlar bulunmakta aslında. İşçiye iyi yemek ve uygun çalışma ortamını yüksek bir aylık ücretle sağlayan firmalar var. Bu durumun yanı sıra kulağıma kötü örnekler ve iğrenç yaklaşımlarda bulunan yöneticiler de geliyor. Mühendis kafasında laptop kıranından tutun, küfür edip işçiyi ezene kadar bir çok örnek var. Umarım bu bir uyarı olur. Eğer şahitli bir biçimde vukuat gelirse tarafıma, hepimiz ömür boyu işçiyiz asla unutma Burak derim kendi şahsıma! Bu durumun yanı sıra, olumlu yaklaşımlarda ortaya çıkmış aslında.
Geçen hafta üretim ve kalıp sistemleri üzerine ortak çalışmalar yapmak adına, BŞEÜ TTO ile imaj aydınlatma kuruluşuna ziyaret gerçekleştirdik. Yeni projeler üretme düşüncesi; firmanın işçi yaklaşımını görünce önemsizleşti kendimce. Çalışanlarin kullanması amacıyla mimari proje cizilmekte olup, sosyal alanlar sağlanacakmış. Üç ayda bir gıda yardımı yapılacakmış. Kira desteği verilecek personelleri varmış. Burs desteği ise kızlarımızin geleceği adına güzel bir yaklaşım olur. Ayrıca kadınalar ve çocuklar için sosyal sorumluluk projesi yürütmek isteyen bir aile şirketi. Yöneticilere hobi bahçeli bir yaşam alanı fırsatı bile sunma ihtimali konuşuluyor. Kreş desteği de olacak gibi. İlk izlenim önemli ama umarım sözde kalmaz bu projeler. Özellikle vasıfsız elemanlar için büyük bir fırsat. Çünkü alanında uzmanlar tarafından, teknik eğitim çalışmaları işe alım sonrası yürütülecek. Gelecek sene Bayırköy’de vizyonlu ve işçi kardeşlerimizi sahipleneceğini umduğum, şehri aydınlatacak yeni bir filiz yeşerecek.