Yüce Allah olacak olan her şeyi olmadan önce bilir. Vakti gelince de her şey öylece olur. Buna kader denir. Bu Allah’ın planı ve programıdır. Kaderin tersi olmaz. İnsan buna inanırsa bir şeyin olup olmamasına, neden şöyle veya böyle olduğuna üzülmez. Her şeyi Allah’a havale eder. Aksi halde neden böyle oldu, keşke şöyle olsaydı demek insanı bunalıma sürükler.
Başarıya sevinmemek başarısızlığa üzülmemek insanın elinde değildir. Kastettiğimiz üzüntü ve sevinme, ölçüsüz olan üzüntü ve sevinmedir. Aşırı üzüntü bunalıma aşırı sevinme şımarıklık ve gurura sevk eder.
İbni Abbas hazretlerinden şöyle bir söz nakledilir. “Sevinmeyen, üzülmeyen kimse yoktur. Önemli olan kişinin başına gelen musibete sabır, hayrı da şükürle karşılamalıdır.” (İbni Kesir, 4/177) Ayrıca bu dünya da, fırtına, yangın, sel ve deprem gibi insan iradesi dışında cereyan eden olaylar vardır. Kula düşen bunlar için üzülmek değil sabretmek ve tedbir almaktır.
Başarılı olmanın bir sırrı da yapabileceğin işi yapmak, kendi imkânlarınla yola çıkmaktır. Sırf başkalarının desteğine güvenerek yola çıkanlar genellikle hayal kırıklığına uğrarlar. Bu konuda pek çok ata sözü vardır. Bir arap ata sözü şöyledir: “Kendi vücudunu kendi tırnağın gibi güzel kaşıyan olmaz.” Türkçemizde “Elden gelen övün olmaz, olsada vaktinde gelmez.” “Kurda neden ensen kalın demişler, o da; kendi işimi kendim yapıyorum” demiş.
Hz. Peygamber (s.a.v.)’e bir zat gelmiş ve “Ey Allah’ın Rasûlü! Beni bilgilendir, fakat kısa ve öz olsun," dedi. Rasûlullah da: Namaz kıldığın zaman, son namazınmış gibi kıl, özür dileyeceğin sözü söyleme, insanların elindekilere ümit bağlama” (İbni Mace, Hadis no: 4171)
Tarihte büyük işler başarmış insanlar baştaki hadis-i şerifin ruhuna göre hareket etmiş kişilerdir. Kaybettiklerinin yasını tutan, kazandıklarıyla şımaranlar kendilerine de toplumlarına da daima zararlı olmuşlardır. Geriye sadece ders almak için bakmak ve büyük hedefler için daima plan ve programlar yapmak, önce Allah'a sonra kendi imkanlarına güvenmek başarının en önemli anahtarıdır.
Başta Hz. Peygamber efendimiz olmak üzere bütün peygamberlerin hayatları büyük zorluk ve engellerle doludur. En büyük sıkıntılarla, komplo ve ölüm tehditleriyle karşılaştıkları halde davalarında direnmişler ve Allah’ın da yardımıyla başarmışlardır.
Başarılı olmak için baştaki hadis-i şerifin mesajını şöyle özetleyebiliriz: Öncelikle Müslüman’a güçlü olmak yakışır. Güçlü olmak için de faydalı bir işi başarmada ısrarlı olmak, acze düşmemek, her şeye rağmen bir iş başarılamazsa kadere inanarak zaaf ve bitkinlik göstermemek, gereksiz pişmanlık ifade ve tavırlarından uzak durmak, yeni bir azim ve iradeyle yeni işlere koyulmak gerekir. Son söz: Gayret bizden başarı Allah'tan.