İneklerin doğuma yaklaşık iki ay kala sağımdan kesilmesine “kuruya çıkarma”, doğuma kadar sağılmadan geçen döneme de “kuru dönem” denir. Kuruya çıkarılan inekler, doğumdan sonra başlayacak laktasyon dönemine iyi hazırlanırlar ve doğacak yavrunun sağlıklı bir biçimde dünyaya gelmesi sağlanır.
Kuruya ayırmanın faydalarına değinecek olusak; sağımdöneminde yüksek süt verimi için yoğun bir şekilde kesik yemle beslenmeye maruz kalan ineklerin sindirim sistemleri asitliğe doğru kayar. Fazla kesif yem ile beslemede asidoz hastalığı şekillenir fakat bu hastalık şekillenmese dahi sistemin ph’ı asitlik yönünde eğilim gösterir. Bu asitlik ortamı uzun süre devam ederse sindirim sistemini oluşturan organların duvarlarında tahribata sebep olur. Besinlerde bulunan ihtiyaç duyulan maddeler bu duvarlardaki emilim ile hayvanın metabolizmasına geçer. Bu duvarların tahribatı emilimin azalmasına, gerekli besleyici maddelerin alınamamasına ve akabinde hastalık tablosunun oluşmasına sebep olur. Kuru dönem beslemesinde hayvana az miktarda kesif yem ve bolca kaba yem verilerek sindirim sisteminin dinlenmesi ve yenilenmesi amaçlanır.
Uzun süren laktasyon dönemi boyunca meme dokusu fazlaca yorulur ve yıpranır. Kuru dönemde sağımın durdurulması meme dokusunu dinlendirir ve gelecek rasyona kadar gereken yenilenmenin gerçekleşmesini sağlar. Aksi takdirde mastitis başta olmak üzere çeşitli meme hastalıklarının görülme ihtimali yükselir.
Anne karnındaki yavru en önemli gelişimini doğumdan önceki 2-3 aylık zaman zarfında gerçekleştirir. Bu zaman diliminde yapılacak beslenme hataları, metabolik hastalıklar ve diğer hatalı uygulamalar yavruya doğrudan etki edecektir. Bu sebeple belirtilen zaman zarfında beslenme düzeninin en az risk içeren şekilde gerçekleştirilmesi en doğru hareket olacaktır.
Doğum sonrası süt üretimi hızlı bir ivmeyle artar fakat hayvanın yem tüketme kapasitesi aynı hızla artış göstermez. Doğum sonrası anne bir süre gereken besin maddelerini kendi vücudundan sağlar. Bu sebeple kuru dönemde hayvan fazla yağlandırılmadan uygun bir biçimde doğum sonrası döneme hazırlanmalıdır.
Hayvanları 2 aydan daha uzun bir süre kuru dönemde tutmak herhangi bir fayda sağlamayacaktır fakat bu süre 2 aydan az olmamalıdır. İneklerde yem kısıtlaması kademeli olarak kuru dönemden önceki 1-2 haftalık süreçte başlatılmalı ve hayvan kuru döneme alıştırılmalıdır. Kesif yem miktarı ile birlikte verilen su miktarı da 1/3 oranında azaltılmalıdır. Eğer hayvanda kuru dönem başlangıcında yüksek süt verimi var ise sağım aniden kesilmemeli sağım sayısı azaltılarak kademeli olarak sağım bırakılmalıdır. Düşük süt verimli ineklerde sağımı kesme sürecini uzatmaya gerek yoktur.
Kuru dönem beslenmesi 2 aylık bir süreçtir. Bu süreci ikiye bölerek ele almak daha doğru olacaktır. İlk ayında yani doğuma 1 ay kalıncaya kadar hayvana verilen kesif yem miktarı günlük 2-3 kg olna kaar azaltılmalıdır. Yanında bolca kaliteli kaba yem verilmelidir. Bu kaliteli kaba yemlerin neler olduğunu geçtiğimiz haftalarda açıklamıştım. Bunlar; yonca, fiğ kuru otu gibi yemlerdir. Eğer hayvana kaba yem olarak saman vermekte ısrarcı iseniz yem miktarınızı 4 kg’a yükseltmeniz gerekmektedir. Verdiğiniz fabrika yemi %16 protein ihtiva emelidir.
Kuru dönemin ikinci bölümü yani doğuma son bir ay kalan bölüm artık yem miktarını artırmanız gerekmektedir. Bu dönemde kesif yem miktarı 100 kg canlı ağırlığa 1-1,5 kg kesif yem şeklinde olmalıdır. Vereceğiniz bu fabrika yemleri doğum sonrası kullanacağınız yemlerle benzer olmalıdır ki hayvanınızın sindirim sistemi florası bu yeme alışmakta güçlük çekmesin. Doğum sonrası oluşan süt humması (doğum felci) hastalığının önüne geçebilmek için bu dönemde yemlere kalsiyum eklemek ve kalsiyum yönünden zengin yonca gibi kaba yemlerle beslemek oldukça faydalı bir yöntemdir.
Kuru dönemde vereceğiniz kaba yemler kesinlikle kaliteli ve besleyici özelliği yüksek olmak zorundadır. Gebe hayvanlarda karın hacminin çoğunluğunu yavru kapladığı için mide küçülür ve tüketilen yem miktarı azalır. Az miktarda yem yiyebilme kapasitesi olan hayvana en az miktarda en besleyici yemi yedirmek elzemdir. Bu da ancak kaliteli kaba yem ile olur.
Silaj, taze biçilmiş çayır otu, pancar posası gibi su oranı yüksek yem maddeleri bu dönemde tercih edilmemelidir. Bu yemler fazla yer kaplar ve yapısındaki yüksek su oranıyla besin alımını engeller.
Küflü, kızışmış, bozulmuş yemler hayvana kesinlikle yedirilmemelidir. Bu yemleri tüketen hayvanlarda yavru atma oranları oldukça yüksektir.
Kurudaki inekler her daim diğer ineklerden ayrı tutulmalı ve ayrı beslenme programları uygulanmalıdır. Aşırı beslenmeleri ve yağlanmaları engellenmeli , uygun miktarda su daima önlerinde bulunmalıdır.
Hayvanlarınız sağlıklı, emeğinizin karşılığı bereketli olsun…
Soru, görüş ve eleştirileriniz için
Gmail: omurcelik1071@gmail.com
GSM:0537-238-90-65