ORMAN YANGINLARI

FERRUH ERDOĞAN

Gerçekleşme alanı olan ormanlık alanlar üzerindeki baskıyı arttıran ve bu doğal yaşam alanı içinde yaşayan canlıların yaşam alanlarını ortadan kaldıran son derece olumsuz bir afettir (Carvalho ve ark., 2011; Öztürk ve ark., 2012). Başka bir deyişle orman yangını; serbest yayılma eğiliminde olan ve ormanda yaşama birliği içinde bulunan canlı ve cansız bütün varlıkları yakarak yok eden ateştir. Yanma olayı ısı, oksijen ve yanıcı maddeden oluşan üç faktörün bir arada olmasıyla meydana gelir. Yangının sönmesi için de bu üç faktörden birinin ortadan kaldırılması gerekir (Altan, 2011; Türkeş, 2010; Türkeş ve ark., 2011; Altan ve ark., 2011). 

Orman yangınlarının oluştuğu alanların yangın potansiyelleriyle bu bölgelerin iklimleri arasında doğrudan bir ilişki söz konusudur. İklim özellikleri, anlık atmosfer ve hava durumu özellikleri orman yangınlarının çıkması için uygun koşullar oluşturan ve ilk kıvılcımın çıkmasına neden olan yanıcı maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinde değişikliğe yol açarak yanıcılığını etkiler (Türkeş, 2010; Türkeş ve ark., 2011; Türkeş ve Altan, 2011; Altan ve ark., 2011). Hava durumu özellikleri de havanın nemi, sıcaklığı ve rüzgar koşulları üzerinde etkili olarak orman yangını çıkma potansiyelini yakından denetler. Yangın söndürme tekniklerinin etkili olabilmesi için, hava tahmin bilgileri ile yanıcı madde özelliklerinin bilinmesi gerekir. Bir yangında gereksinim duyulan meteorolojik bilgiler ve tahminler bilinmediğinde yangının nasıl davranacağı ya da yangını söndürmede seçilecek yöntemin etkinliğinin nasıl arttırılacağını da bilmek olanaklı değildir (Altan, 2011; Türkeş ve Altan, 2011; Türkeş ve Altan, 2012bc; Şen ve ark., 2012).

Orman yangınlarını oluşturan etmenlerden biri olan iklim ve iklimin aktüel hava koşulları orman yangınları için önemli bir neden oluşturur. İklimin anlık durumlarından biri olan kurak koşullarla birlikte sıcak hava dalgaları orman yangınlarını meydana getirme açısından oldukça önemli bir potansiyele sahiptir. Sıcaklığın ani artışlar gösterdiği dönemlerde etkili olan sıcak hava dalgaları sonucunda orman yangınlarında ve kurak koşullarda bir artış eğilimi egemen olur (Erlat ve Türkeş, 2012).

Orman yangınlarına neden olabilecek koşullar böylece kuraklıkla birlikte bitkilerin yanıcı madde özelliği kazanmasına bağlı olarak da gerçekleşir. Türkiye’de, her yıl bu şekilde oluşan çok sayıda orman yangınında geniş orman alanları zarar görür ve büyük ekonomik kayıplar meydana gelir (Türkeş ve ark., 2011; Altan ve ark., 2011; Türkeş ve Altan, 2012abc). Bu doğrultuda çalışmanın amacı, 2011 yılında Türkiye’de orman bölge müdürlüklerine (OBM) ait orman arazilerinde oluşan orman yangınlarının etkili olan kurak koşullarla ilişkisini değerlendirmek, orman yangınlarında görevli yangın yöneticilerine orman yangınları açısından riskli günleri belirleyen KBDI yöntemi kullanılarak bilgi sağlamak ve gelecekte oluşabilecek orman yangınlarının oluşumu ve gelişimi ile ilgili verileri paylaşmaktır.

Çalışma alanı olan Türkiye, subtropikal büyük Akdeniz iklim kuşağında yer alan ve özellikle batı ve güney bölgeleri başta olmak üzere büyük bir bölümü yazları sıcak ve/ya da çok sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı bir ülkedir. Bu özelliğine bağlı olarak, yaz aylarında yüksek hava sıcaklıklarından ve şiddetli yaz kuraklıklarının etkisiyle yaz döneminde büyük orman yangınları geniş orman alanlarının zarar görmesine neden olur (Türkeş, 2010; Altan, 2011; Altan ve ark., 2011; Türkeş ve ark., 2011; Türkeş ve Altan, 2012abc).

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.