‘Paspas’ (Eski Hint-Avrupa dillerinde ‘pa’ -ayak, adım; Fransızca, ‘pas’ -adım, yürüyüş, ‘passer’ -geçmek); ev, ofis ve diğer hayat alanlarında hijyenin sağlanması için kullanılan temel temizlik aracı… Paspas; yüzyıllardır farklı şekillerde kullanılmış, teknolojinin ve malzeme bilimindeki gelişmelerle birlikte çok daha işlevsel ve etkili hâle gelmiş… Paspas, basit bez parçalarının veya eski giysilerin zemin temizliğinde kullanılması ile ortaya çıkmış… Paspas, 20. yüzyılın başlarında, daha dayanıklı ve hijyenik malzemelerden yapılmaya başlanmış… Günümüzde paspas, farklı malzeme ve teknolojilerle donatılmış, çeşitli zemin tiplerine uygun hâle getirilmiş… Paspas, artık, hayatımızın pas geçilemezi, vazgeçilemezi olmuş… Zeminlerde biriken kir ve mikropları temizlemek, kaygan zeminlerde oluşabilecek kazaları önlemek, mekânın genel görünümünü iyileştirmek için paspas; hayatımızın olmazsa olmazı olmuş…
Paspas çeşitleri… Yağ, çamur ve kurumuş sıvı kirliliklerini temizlemek için kullanılan ıslak paspas… Toz, toprak ve kum gibi kuru kirleri temizlemek için kullanılan kuru paspas… Yüksek emiş gücüne sahip, ıslak ve kuru temizlikte kullanılan mikrofiber paspas… Bez paspas, geleneksel olarak en yaygın kullanılan, pamuk veya mikrofiberden üretilen ve emici özellikleriyle bilinen, mikro düzeyde kir ve bakterileri toplama yeteneğine sahip mikrofiber paspas… Sünger paspas, özellikle sıvı dökülmelerini temizlemek için ideal… Emici sünger yapısı sayesinde, su ve diğer sıvıları hızla emer, kolay sıkılabilir yapısıyla da pratik bir kullanım sunar… Mop paspas, uzun sapları ve değiştirilebilir başlıkları olan, endüstriyel temizlikte sıklıkla tercih edilen ve farklı yüzeyler için özelleştirilmiş modelleri bulunan paspas… Elektrikli paspas, teknolojinin gelişmesiyle popüler hâle gelen, dönen başlıklar veya buharlı temizlik özellikleri ile daha derinlemesine temizlik sağlayan, yoğun kirli alanlarda etkili bir çözüm sunan paspas… Paspas kullanımında, zemin tipine uygun olup olmadığına dikkat edilmesi gerekmekte… Sert yüzeyler için mikrofiber paspas; halı gibi yüzeylerde sünger paspas daha uygun… Paspas temizleme aracı… Paspasın da, hijyenik kalması için düzenli olarak temizlenmesi ve kurutulması önemli… Kirli bir paspas, temizlemek yerine kirletir, bu yüzden paspasın kullanımdan sonra iyice yıkanması ve kurutulması lâzım… Daha mühimi, paspasla birlikte kullanılan temizlik ürünlerinin yüzeye zarar vermeyecek nitelikte olması… Temizlik için ağır kimyasalların kullanılması, hem zemin kaplamalarına hem bireylere zarar verebilir… Paspas, doğru temizlik ürünleriyle doğru kullanıldığında, yaşadığımız alanların hijyenik ve sağlıklı kalmasını sağlamak demek… Temizliğin kalıcı ve sürdürülebilir olması, paspasın düzenli olarak bakımının yapılmasına ve doğru yöntemlerle kullanılmasına bağlı…
Temiz olmanın gereği, elbette her konuda, her durumda paspas olmak olmasa gerek… Paspas olmak, günlük dilde sıkça kullanılan ve olumsuz bir durumu ifade eden bir deyim… Bir insanın ‘paspas’ olarak nitelendirilmesi, başkaları tarafından kötü muamele görmesi, değersiz hissettirilmesi veya haksızlığa uğraması anlamında… Paspas olmak, toplumsal ilişkilerdeki güç dengesizliklerini ve insanların bu dengesizlikler karşısında mâruz kaldığı psikolojik etkileri ele alan önemli bir metafor (bir şeyi başka şeyle anlatmaya, benzetmeye yarayan mecaz)… ‘Paspas olmak’, kişinin başkalarının isteklerine ya da emirlerine boyun eğdiği, haksızlığa uğradığı ya da adeta ezildiği durumları tanımlamak için kullanılmakta… Paspas olmak, paspasın yere serilen ve üzerine basılan bir temizlik aracı olmasıyla ilintili bir söylem… Paspas, üzerine basıldığı, kirletildiği ve gerektiğinde atıldığı gibi, ‘paspas olan’ kişi de başkaları tarafından kolayca göz ardı edilebilecek, değersizleştirilebilecek biri olarak algılanır, maalesef... Kim ve nasıl paspas olur? Bu, toplumsal ve psikolojik bir durum… Bir birey, sosyal statü, güç veya duygusal durumlar gibi çeşitli nedenlerle ‘paspas’ rolüne zorlanabilir… Bu, bir iş yerinde haksız muameleye mâruz kalmak, kişisel ilişkilerde duygusal olarak istismar edilmek ya da toplum içinde ötekileştirilmek şeklinde ortaya çıkabilir… Bir kimsenin, toplumda veya çalıştığı yerde ‘paspas’ olarak görülmesi ya da bu şekilde muamele görmesi, düşüncelerdeki ve duygulardaki kirliliğin göstergesidir… Böylesi bir yerde ve toplumda her yer tertemiz olsa ne yazar? ‘Paspas’ olarak görülen veya kendini paspas olarak gören bireyin özsaygısı zedelenir, kendine güveni azalır, ruh sağlığı bozulur, kendini ifade edemez hâle gelir, karar verme yetisini kaybeder ve mankurtlaşır… Sosyal olarak, birinin paspas olması, o bireyin toplum içindeki konumunu etkiler… Böylesi durumların hüküm sürdüğü ortamlarda ve toplumlarda, insanlar arasında derin güvensizlikler olur, toplumsal eşitsizlikler ve adaletsizlikler artar… Bu yüzden, temiz olmanın icabı, “ Maymun da ağaçtan düşer; bir uzman bile hata yapar. Kimsenin hata yapamayacağını düşünmemek lâzım…” (Japon atasözü) gerçeğini bilerek, paspas olmamanın önlemeleri alınmalı… Aslında, paspas olmamak elimizde… Paspas olmamak için, bilinçli ve güçlü bir duruşumuz olmalı… Kendi değerimizin farkında olunmalı ve bunu başkalarının da fark etmeleri sağlanmalı… Ne mi yapmalıyız, paspas olmamak için? Nerede durmamız gerektiğini ve hangi durumlarda ‘hayır’ dememiz gerektiğini öğrenmeliyiz… İlişkilerimizde saygı, güven ve eşitlik temeline dayanan bir yapı oluşturmalıyız… Bu nedenle, ‘paspas’ rolüne itilmeyi veya birinin ‘paspas’ rolünü üstlenmesine asla rıza göstermemeliyiz… Başkalarıyla sağlıklı, doğru ve etkin iletişim kurmalıyız; empatiyle davranmalıyız; merhametli olmalıyız, ancak âciz ve silik olmadan… Gerekirse, bir uzmandan terapi (tedavi) almalıyız… En önemlisi, toplumsal ve bireysel düzeyde güç ilişkilerini anlamaya çalışmalıyız… Güçlü olmanın, her zaman fiziksel ya da maddî bir şey olmadığını bilip, duygusal ve zihinsel bakımdan güçlü olmalıyız… Yoksa farkında bile olmadan çok çabuk paspas oluruz, sömürülen oluruz… Birilerinin kullanıp attığı aparat, mendil oluruz… Özellikle siyasîlerin oyuncağı oluruz… Dilli düdüklerin meydanda rahatça hareket etmelerine sebep oluruz…
Paspas yapmak, elle dokunmadan temizlik yapmanın adı… Temizlik (Arapça, tahâret, tuhr), elbette paspas yapmaktan ibaret değil… Kadim medeniyet değerlerimize göre, çevre, beden ve ruh temizliği son derece önemli… Temizliğin ne derece mühim olduğunu ifade eden pek çok deyimlerimiz, atasözlerimiz ve değerlerimiz var… “Temizlik imandandır… Temiz iş, temiz kazanç getirir… Akan su yosun (pislik) tutmaz… Temiz bir çevre istiyorsan, önce kendi kapının önünü süpür… Aslan yattığı yerden belli olur… Vücudunu kirden, ağzını küfürden, kalbini kibirden koru… Temiz bir vicdan kadar yumuşak yastık yoktur… İnsanı elbisesine göre karşılarlar, bilgisine göre ağırlarlar… Temiz hava farklı kokar… Sağlık varlıktan yeğdir… Temizlik ailede başlar… Sütten çıkmış ak kaşık gibi olmak gerek…”…
Ne söylendiğinden ziyade neyin nasıl söylendiği ile alakadar olmasını bilmek; paspas olmamanın zırhı… Akıllı davranıp, her bir şeyi hemen kabullenivermek, onmaz bir illet… Mesele, ‘ya papaz olmak, ya paspas olmak’ meselesi de değil… Duygularımızı ve düşüncelerimizi, araştırma ve referans ile güçlendirip mihenk taşına vurabilmeyi öğrendiğimizde; bireylerin yörüngesinde olmaktan kurtulabiliriz… Bize yol gösteren, ilim-irfan olmalı; terbiye-edep olmalı, etik (ahlâkî) değerler olmalı, kusurlu olan aciz olan kendini hep bir numara olarak gören bir kimse değil… Selam, sevgi ve saygılarımla. https://bit.ly/muzafferceven kanalımı takip etmeniz, linki paylaşıp destek olmanız, olumlu-olumsuz görüşlerinizi, eleştirilerinizi iletmeniz dileğiyle…