Ücretsiz izin, işveren ile işçi arasında karşılıklı anlaşmayla ya da bazı durumlarda kanun gereği uygulanan, işçiye herhangi bir maaş ödemesi yapılmadan verilen izin hakkıdır. Bu izin sürecinde işçinin iş sözleşmesi askıya alınır ve sigorta primi ödemesi de yapılmaz. Ücretsiz izin, genellikle işçinin özel sebeplerle iş hayatına ara vermek istemesi veya işverenin ekonomik nedenlerle çalışanların bir kısmını geçici olarak işten uzaklaştırması sonucu ortaya çıkabilir. Ancak bu süreçte iş hukuku uyarınca bazı hukuki problemlerle karşılaşılabilmektedir. Temizer Hukuk Bürosu ise size en profesyonel desteği sağlayacaktır.
Ücretsiz İzin Nedir?
İşçinin, çeşitli sebeplerle, işverenin haberi olarak, iş yerinden belirli süreliğine ayrılması ve bu süre içerisinde ücret ödemesinin yapılmaması, ücretsiz izin olarak adlandırılır. Ücretsiz izin nedir? sorusuna bu şekilde yanıt verebiliriz. Kısa süreliğine işçinin işten uzak kalması sürecini ifade eden ücretsiz izin, iş kanununda önemli bir yere sahiptir. Ayrıca bu süreçte işçi izinli olduğu sürelere denk gelen maaşını alamadığı gibi işveren tarafından sigorta primi ödemesi de yapılmaz.
Ücretsiz İzin Şartları Nelerdir?
Ücretsiz izin kullanımı, belirli şartlara ve kurallara tabii tutulmuştur. Bu şartlar, işçinin talebi, işverenin kararı ve yasalar çerçevesinde belirlenebilmektedir. Peki, ücretsiz izin şartları nelerdir? Hangi durumlarda ücretsiz izin verilebilir?
- Tarafların Rızası:
Genel olarak, ücretsiz iznin uygulanabilmesi için işçi ve işverenin ortak mutabakatı gereklidir. İşçi, kendi talebiyle izin almak isterse yazılı olarak işverene başvurmalıdır. İşverenin bu talebi kabul etme veya reddetme hakkı bulunur.
- Kanunen Zorunlu Haller:
Bazı durumlarda ücretsiz izin hakkı yasal zorunluluk olarak uygulanabilir. Buna örnek olarak doğum sonrası izin gösterilebilir. Bu izne göre kadın işçiler, doğum izninden sonra talep etmeleri halinde 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilirler. Ayrıca erkek işçiler için askerlik durumu da ücretsiz izin için kanunlara uygun bir sebeptir. Askere gidildiği tarihten dönüldüğü tarihe kadar çalışan ücretsiz izinde sayılır. Askerlik bittiğinde, işine tekrar başlar.
Çoğu durumda pandemi ya da ekonomik kriz gibi zorunlu durumlarda işveren, toplu olarak işçileri ücretsiz izne çıkarabilir. Buna en net ifade Covid-19 pandemisi örnek olarak gösterilebilir.
- İş Sözleşmesine ve Toplu Sözleşmelere Bağlı Olma:
Bazı sektörlerde veya işletmelerde ücretsiz izin hakkı, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde belirlenmiş olabilir. Bu durumda, işçi veya işveren tarafından talep edilmesi halinde ilgili sözleşmelere uygun hareket edilmesi gerekir.
- İşverenin Ekonomik Nedenlerle Ücretsiz İzin Vermesi:
Bazı durumlarda işveren, ekonomik kriz, üretim duraklaması gibi nedenlerle işçileri ücretsiz izne çıkarabilir. Ancak bu durumda çalışanın rızası olmadan uzun süreli olarak izne çıkarılması işsizlik sigortası ve hukuki haklar açısından sorun yaratabilir. Tabii ki bazı durumlarda işçi, çeşitli sebeplerle işten çıkarılabilir. Bu durumla ilgili İşten Çıkarılan İşçinin Hakları isimli içeriğe göz atabilirsiniz.
Ücretsiz İzinde İşçi ve İşverenin Hakları
Ücretsiz izin, işçinin herhangi bir ücret almadan izne ayrılmasını ifade eder. Aynı zamanda bu süre içerisinde bazı haklar ve hak kayıpları ortaya çıkar. Bunlar nelerdir?
- Maaş ve Sigorta Primi: Ücretsiz izin süresince işçiye maaş ödenmez ve SGK primi yatırılmaz. Ancak, şayet ücretsiz izin, pandemi veya ekonomik kriz gibi olağanüstü hallerde verilmişse, devlet tarafından belirli ödemeler yapılabilir.
- Kıdem ve İhbar Tazminatı: Ücretsiz izin süresi, kıdem tazminatı hesaplanırken genellikle çalışma süresinden sayılmaz. Ancak, bu durum şirket politikalarına ve ilgili sözleşmelere bağlı olarak değişebilir.
- İşe Dönme Hakkı: Ücretsiz izin kullanan bir işçi, izin süresi bittikten sonra tekrar işine dönme hakkına sahiptir. İşveren, bu süre sonunda işçisini tekrar işe almak zorundadır.
Burak Temizer Hukuk Bürosu: Ücretsiz İzin Hakkı
Ücretsiz izin hakkı ve iş hukuku alanını ilgilendiren konularda profesyonel hukuki destek çok önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle siz iş hukuku alanında hukuki desteğe ihtiyaç duyarsanız, Burak Temizer Hukuk Bürosu’nun deneyimli İstanbul iş hukuku avukatı kadrosundan destek alabilirsiniz. Bu destek, hak kayıplarının önlenmesi ve daha hızlı bir hukuki sürecin sağlanabilmesi açısından son derece kıymetlidir.