İnsanların doğal kaynakları aşırı derecede sömürmesi ve böylece doğal dengeleri

bozması sonucunda çok önemli sorunlar ortaya çıkmıştır. Bunlara “Çevre Sorunları” veya “İnsanlığın Ekolojik Sorunları” denmektedir. Ekonomik, ekolojik, teknolojik, sosyolojik ve politik kökenli bu sorunlar yaşamsal düzeyde önemlidir. Açlık, susuzluk, canlı türlerin yok olması, bitki örtüsü ve toprağın tahrip edilmesi, küresel ısınma ve iklim değişimi, ozon tabakasının incelmesi ve delinmesi, çevre kirlenmesi gibi süreçler, bu sorunların

başlıcalarıdır.

Söz konusu sorunlar, hemen bugün birden bire ortaya çıkmamıştır. Bunları meydana

getiren süreçlerin tarihsel bir gelişimi bulunmaktadır. Gerçekten, 200 bin yıldan beri devam

eden insanlık tarihi, birbirinden çok farklı evrim aşamalarına sahiptir. Avcılık, gezici ve bunu

izleyen yerleşik tarım, sanayi ve kültür evrimleri, bunların başlıcalarıdır. Toplumların yaşam düzenini temelinden değiştiren ve birbirinden çok farklı olan bu aşamaların, sadece bir tane değişmeyen özelliği vardır. Bu özellik, insanoğlunun doğayı tahrip eden tutum ve davranışlarının sürekliliğidir. Kendisi de doğal bir yaratık olan insanın niçin doğaya karşı

geldiğini anlamak çok güçtür. Prof. Dr. Craighead, insanların bu çarpık tutum ve davranışlarının nedenini şu şekilde açıklamaktadır : “Bir kaynağı kullanırken onu korumak, insanoğlunun doğasında olmayan bir davranış özelliğidir. İnsanların evrimi; yararlanma, rekabet ve doğaya zarar veren yaratık olma yolunda gerçekleşmiş ve gerçekleşmektedir. Dünyanın yaradılışından bu yana ormanların yok edilmesi, karalar ve sular dünyasının kirletilmesi, bu evrim şeklinin en önemli simgeleridir.” Bu açıklamayla, temel çevre sorunlarının; insanların yaradılışında, yani genetik yapısında bulunan tutum ve davranış özelliklerinden kaynaklandığına işaret edilmek istenmiştir.

Çevre kirliliği veya kirlenmesi şu şekilde tanımlanmaktadır: Bütün canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen, cansız çevre öğeleri üzerinde yapısal zararlar meydana getiren ve niteliklerini bozan yabancı maddelerin; hava, su ve toprağa yoğun bir şekilde karışması olayıdır. Veya “Çevre kirliliği, ekosistemlerde doğal dengeyi bozan ve insanlardan kaynaklanan ekolojik zararlardır.

Başlıca kirlilik çeşitleri ise şunlardır: Hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği, gürültü kirliliği ve radyoaktif kirlilik.

TEMEL ÇEVRE SORUNLARININ ÇÖZMÜNE İLİŞKİN ÖNERİLER

Genel anlamda şu öneriler yapılabilir:

· Doğal kaynaklardan, taşıma kapasitesinin üzerinde yararlanmamalı

· Eğitim ve bilinçlendirmeyle, doğal kaynakların tahribi sonucunda meydana

gelecek zararlar çeşitli örnekleriyle ortaya konulmalı

· Çevre ahlâkı yaygınlaştırılmalı

· Hızlı nüfus artışı durdurulmalı

· Doğal kaynakların korunması için yapılan yasal düzenlemeler mutlak surette uygulanmalı

· Doğal kaynakların korunmasını sağlayacak modern teknoloji geliştirilmeli

· Tüketim ve yararlanmayı esas alan bir uygarlık anlayışı yerine koruyucu, paylaşımı esas alan, tüketim derecesini sosyal statünün bir göstergesi olarak kabul

etmeyen yeni bir “insan uygarlığı” anlayışı yaratmalı.

DERLEYEN : A.E. KAYNAK: TEMA VAKFI