Günümüz koşullarında başı ağrımayan kimse yoktur. 

Gerek hava koşulları gerekse stress bazen de hastalıklar baş ağrısına yol açabilir. Bunların yanında tehlikeli durumlara da işaret edebilir.

Yapılan istatistikler toplumun yaklaşık %90’ından fazlasının baş ağrısından muzdarip olduğunu belirtiyor. Bu kadar yüksek oranda görülen, bu kadar kişinin şikayetçi olduğu, günlük işlerin aksamasına yol açan bu konuyu ayrıntılı konuşalım. 

Baş ağrısı nedir? 

Başın belli bir bölümünde zonklayıcı, sıkıştırıcı ve belirgin şekillerde olabilen rahatsızlık veren bir durum olarak tanımlanmıştır. Baş ağrısı yavaş yavaş veya birdenbire oluşarak, birkaç saat veya birkaç gün boyunca devam edebildiği bildirilmiştir. 

Baş ağrısının nedenleri nelerdir?

Baş ağrısının nedenleri için ağrıya eşlik ettiği semptomları, süresini, yoğunluğunu değerlendirmek uygun olacaktır. Baş ağrısına bulantı, kusma, ışığa ve sese karşı hassasiyet, baş dönmesi, ateş yüksekliği, bilinç değişikliği, görme bozukluğu eşlik edebilir. Eşlik ettiği semptoma yönelik tanı ve tedavi süreci planlanır ve uygulanır. Baş ağrılarının çoğu ciddi hastalıklar sonucu oluşmazken, bazı alarm semptomlar ciddi hastalıkların belirtisi olabilir.

Baş ağrısının çeşitleri nelerdir?

Uluslararası Baş Ağrısı Derneği baş ağrılarını 14 ana grupta ve yüzlerce alt grupta toplamıştır. Direkt baş ağrısıyla ortaya çıkan, başka bir hastalıkla ilişkisi olmayan baş ağrıları birincil baş ağrıları olarak tanımlanmıştır. Bunlar migren, gerilim tipi ve küme tipi baş ağrılarıdır. İkincil baş ağrıları ise belli bir hastalığa bağlı olarak gelişen, beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit, menenjit gibi hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan baş ağrıları olarak tanımlanmıştır. 

Migren Tipi Baş Ağrısı

Baş ağrısına migren diyebilmemiz için bazı özelliklere sahip olması gerekir. Genellikle ağrı başın tek tarafında konumlanır. Ağrı zonklayıcı tarzda, orta veya şiddetlidir. Bulantı, kusma eşlik edebilir. Krizler (atak) halinde kendini gösterir. Ağrı genellikle 4 ila 72 saat sürer. Auralı tipte ağrı başlangıcında görme bozuklukları olur. Baş hareketleriyle ve fiziksel aktiviteyle ağrı artar. Işıktan ve sesten rahatsızlık duyulur. 

Migren genel olarak iki gruba ayrılır. Auralı ve aurasız migren. Migrenlerin yalnızca yüzde 10’u auralıdır. Aura, ön belirtili migrende rastlanan bir şikayettir. Bu belirtilerin çoğu görmeyle ilgilidir. Hastalar parlak ışıklar, zig zag çizgiler gördüğünü ya da görmenin bulanıklaştığını belirtirler ve bir alanda veya bir bölgede görme kaybı olduğunu söylerler. Ayrıca kolda, bacakta uyuşma, baş dönmesi, konuşmayla ilgili bozukluklar da görülür, bunlar 20–30 dakika sürer ve ardından ağrı başlar.

Migrenin nedenini saptamaya yönelik yapılan çalışmalarda; çevresel faktörlerin genetik olarak yatkın kişilerde, beyinde bir aktivasyon yarattığını, bu aktivasyonun beyin damarlarında genişleme yapması ve kimyasal maddeler açığa çıkması sonucu sinirleri uyararak ağrıya neden olduğu belirtilmiştir. 

Migreni; yükseklik değişiklikleri, hava kirliliği, sigara dumanı, parlak ışık veya titreyen ışık, yüksek ve devamlı gürültü, parfüm kokusu, kuvvetli diğer kokular ve kimyasal maddeler, hava durumundaki değişiklikler (basınç, sıcaklık ve nem değişikliği, lodos), mevsimsel değişiklikler (sonbahar ve ilkbahar), açlık, öğün atlama, çok ya da az uyuma, uyku düzenindeki bozukluklar, uçak yolculukları, doğum kontrol hapları, kadınlarda hormonal değişiklikler (adet dönemi), bazı yiyecek ve içecekler (çikolata, kabuklu kuruyemiş vb) tetikleyebilir. 

Migrende tedavinin temeli; tetiği çekici faktörleri azaltmak, sinir sistemindeki hassasiyeti ve ağrı sırasında ortaya çıkan damar ve damar çevresindeki durumları baskılamaktır. Tedavi; koruyucu ve atak tedavisi olmak üzere ikiye ayrılır. Eğer hastanın ağrıları ayda bir ya da iki kez görülüyorsa sadece atak sırasında tedavi önerilmektedir.

Gerilim Tipi Baş Ağrısı

En yaygın görülen bu baş ağrısı tipi başka bir hastalığa bağlı değildir ve nedeni henüz bilinmemektedir. Beyinde herhangi bir hasar yoktur ve nörolojik bulgular görünmez.  Gerilim tipi baş ağrısı, başın etrafında bir bant varmışçasına basınç hissine sebep olur. Bu ağrı hafif ve orta şiddette hissedilir, başta ağırlık ve baskı olarak kendini gösterir. Stres, uykusuzluk ve çalışma ortamı bu ağrının oluşmasına neden olabilir. 

Küme Tipi Baş Ağrısı

Küme tipi baş ağrısında ağrı genellikle tek yanlı, göz çevresinde ve oyucu tarzdadır. Sık atakların olduğu küme dönemi sonrasında iyileşme dönemi gelir fakat iyileşme süreci haftalar, aylar ve hatta yıllar sürebildiği belirtilmiştir.

Migren ve gerilim tipi baş ağrılarının aksine, küme tipi baş ağrısında genellikle gıdalar, hormonal değişiklikler veya stres gibi durumlar ile ilişkili değildir.

Allerjik ve Sinüzal Baş Ağrısı 

Bu tarz baş ağrısında; ağrı genellikle başın önündeki sinüs bölgesinde yoğunlaşır. Migren tipi baş ağrısı ile en çok karışan baş ağrısı tipidir. Allerjik reaksiyonlarda benzer ağrı karakterine sahip olabilir. Net tanı ve tedavi için hekime başvurulmalıdır. 

Hipertansiyona Bağlı Baş Ağrısı

Tansiyon yüksekliği baş ağrına neden olabilmektedir ve bu türde baş ağrısı, acil bir durumun habercisi olabilir. Hipertansiyona bağlı baş ağrısı, tansiyonun tehlikeli düzeyde yükseldiği zamanlarda ortaya çıkar. Hipertansiyona bağlı baş ağrısı genellikle başın her iki tarafında olur ve hareket edildikçe şiddeti artar. 

Yüzlerce alt tipi olan baş ağrısının en sık görülen tiplerinden ve özelliklerinden bahsettik. Baş ağrısından endişe etmemizi gerektirecekler durumlar vardır. Bunlar; 2 günden fazla süren baş ağrısı, yüksek ateş, vücutta döküntü, ense sertliği, kusma, bilinç bulanıklığı, peltek konuşma, görme kaybı, kafa travması, denge kaybı, hissizlik, güç kaybı gibi durumlardır. Bu durumların eşlik ettiği baş ağrılarında mutlaka bir sağlık kuruluşuna vakit kaybetmeden başvurulması önerilir.