Yaratılmışların en değerlisi olan insan Âdem’den, Âdem ise topraktandır. İnsan bu değere ana rahminde teşekkül etmeye başladığı andan itibaren sahip olmuştur. Bu armağan, Mevlâ’mızın, insanlara olan engin lütuf ve ihsanıdır. Yaratılmışlardan hiçbir varlık, insanların nâil olduğu şerefe ve şevkete muhatap olmamıştır. Yaratıcımız bu şerefi Kur’anda şöyle açıklıyor: “Andolsun biz insanoğullarını şerefli kıldık. Onların karada ve denizde gezmesini sağladık. Temiz şeylerle onları rızıklandırdık. Yarattıklarımızın pek çoğundan üstün kıldık.” Evet, her şeyde insan, her şey insan için, her şey insana, her şey insanın hatırına ve her şey insanın emrine âmâde... Şeyh Galip ne güzel demiş: Hoşça bak zâtına kim, zübde-i âlemsin sen / Merdûm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen! Yani: Ey insan, kendi varlığına hoşça bak ki, sen kâinatın özüsün, varlıkların gözbebeği olan âdemsin...

Doğuştan bir takım hak ve hürriyetlere sahip olan insanoğlu gerçekten yüce bir varlıktır. Asırlarca bir avuç zümreye köle gibi itaat eden halklar, insan yerine konmadıkları için isim bile verilmeyerek 1.2.3... diye rakamlarla çağırılan kadınlar, İslam’ın gelişiyle nasıl bir değer olduklarının farkına vardılar. İslam’a göre her insan, hayat hakkına, çalışma, evlenme ve seyahat etme hakkına, düşünce ve ifade, inanma ve vicdan hürriyetine sahip bulunmaktadır. İnsan bu haklarla vakar ve şahsiyet sahibi olmuş, hayatı sevmiş, mutluluğu tatmış, umduklarına kavuşmuş ve dünyasını renklendirmiştir. İslam, söz konusu hak ve hürriyetleri ferde sunmakla, onun kanını dökülmekten, ırzını çiğnenmekten, malını gasp edilmekten, meskenini tecavüzden, nesebini bozulmaktan ve vicdanını tahakkümden korumuştur.

İslam güneşinin beşeriyet üzerine doğmasıyla, vicdanların üzerindeki ağır baskılar kalkmış, isteyen istediği işte ve istediği yerde çalışabilir, güven içinde arzu ettiği yere seyahat edebilir, istediğini alıp satabilir, beğendiğiyle evlenebilir, dilediğine inanabilir, inandığına inandığı şekilde ibadet edebilir, hür düşünüp, düşüncesini hür olarak söyleyebilir hale gelmiştir. Bir düşünürün “Hürriyet her insanda doğması gereken bir güneştir” sözü bir haksa, ki bu fıtrî bir haktır; inanan ve inanmayan bütün insanlık bu hakkını İslam’a borçludur.

Düşünce aklın, îman da vicdanın birer mahsulü olduğuna göre, düşünen insan, tabîi olarak fikrini açıklayacak, inanan kişi de îmanının gereği olarak inandığına ibadet edecektir. Unutulmamalıdır ki, bütün fikrî gelişmeler, zihnî derinlikler, ilmî buluşlar, keşif ve icatlar hür düşünmenin ve düşündüğünü özgürce ifade edebilmenin ürünüdür.

Mülkiyet hakkı da, insanın doğuştan elde ettiği haklardan birisidir. Kişinin kendi mülkü üzerinde, başkalarını rahatsız etmemek şartıyla dilediği gibi tasarruf etme hak ve hürriyeti vardır. İslam, ferde mülkiyet hakkını vermekle beraber, onu başıboş bırakmamış ve bu hakkın topluma zarar verecek şekilde kullanılmasına da izin vermemiştir. Çünkü insanların haklar üzerindeki hakkı, Hak tarafından tespit edilmiştir. Kaldı ki, ancak yarım asırdır “İnsan Temel Hak Ve Hürriyetleri”ni konuşan insanlığa, İslam’ın ikram ettiği hürriyet pınarlarından su içmenin izzeti ve şerefi çok görülmeseydi, cennet gibi olan dünyamız bu gün cehenneme çevrilmemiş, insanlığın özlediği huzur, sürur, onur, sükûn, güven, barış, sevgi ve kardeşlik kavramları, uykularda görünen ve doya doya yaşanan bir rüya, erişilmeyen ve kavuşulmayan bir hülya olmayacaktı…