Kanunun Toprak Koruma Kurulu başlıklı 5’inci maddesinde kurulların valinin başkanlığında oluşturulacağı hükmü bulunmaktadır. Bu ifadeden de açıkça anlaşılacağı üzere, valilerin kuruldaki konumları yöneticilikle sınırlıdır. Kanuna göre valilerin kuruldaki konumları da başkanlıktan önce kurul üyeliğidir. Nitekim, başkanlık görevleri de kendilerine, kurul üyesi kimlikleri nedeniyle tanınmış bulunmaktadır. O nedenle kanımızca, kurul başkanı olan valiler diğer kurul üyelerinin amirleri konumuna sahip değildir. Valilerle üyeler arasında amir-memur türünde bir hiyerarşik ilişki

söz konusu değildir. Valilerin kuruldaki konumları için ancak, eşitler arasında birinci gibi bir tanımlama yapılabilir.

Açıklanmaya çalışılan bu nedenlerle; kurullarda görev alan TEMA temsilcilerinin bu durumu gözetmelerinde ve Kanunla belirlenmiş bulunan bu hukuksal görev ilişkisine aykırı olan durumlarda, TEMA Vakfı Genel Merkezi bilgilendirmelerinde yarar bulunmaktadır.

Kanunun aynı maddesine göre; kurulun başkan yardımcılığı ve sekretarya görevleri ildeki tarımdan sorumlu birim amiri tarafından yürütülecektir. Şimdiki yönetsel ve hukuksal düzenlemeler uyarınca, Kanunda belirtilen bu birim amirlerinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını ilde temsil eden İl Tarım Müdürleri olması gerekmektedir.

Kanun, kurulun başkanlığının valilerce yürütüleceğini çok açık biçimde tanımlamış bulunduğundan, başkan yardımcılığı ve sekretarya ile görevlendirilmiş olan İl Tarım Müdürlerinin valilere tanınmış bulunan yetkileri kullanarak kurullara başkanlık yapmaları Kanuna uygun olmayacaktır. Bu hükme aykırı hallerde de, TEMA Vakfı Genel Merkezi bilgilendirmelerinde yarar bulunmaktadır. Ancak; İller İdaresi Kanunu ve diğer ilgili mevzuatta valilere vekalet edeceği hükme bağlanmış olan

vali yardımcılarının, bu kimlikleriyle bu kurullara da valiler adına başkanlık yapabileceklerini de unutmamak gerekir.

Kanunun beşinci maddesinde kurulların çalışma usul ve esaslarının hazırlanacak yönetmelikle belirleneceği hükme bağlanmıştır.

Yönetmeliğin 7’inci maddesiyle yapılan bu düzenlemede; kurulların, üyelerin tekliflerinden başkanca belirlenen gündemi görüşmek üzere olağan toplantılar yapacakları hükme bağlanmıştır.

Yani TEMA Vakfı adına katılanlar dahil her üye olağan toplantı için başkanlığa gündem

önerebilmektedir. Ancak, üyelerce yapılan öneriler arasından, görüşülecek gündemi başkan olan valiler belirlemektedir.

Maddeye göre, kurullar her ayın ilk haftasında toplanacaktır. Olağan olduğu anlaşılan toplantıların her ay yapılacağı net olarak ifade edildiğinden, bu toplantıların yapılması ya da yapılmaması başkanların takdirine bırakılmamış ve bir hukuksal zorunluluk olarak öngörülmüştür. Temsilcilerin bu konuya da özen göstermeleri ve kurulların her ay toplanma gereklerini izleyip aramalarında yarar vardır.

Yönetmelik uyarınca, kurullar olağan toplantıları dışında da üyelerden birinin talebi ve başkanın onayı ile toplanabilmektedir. Bu hükme göre, kuruldaki TEMA temsilcilerinin gerekçeli önerilerle kurulları toplamak için başkan olan valilere resmi öneri götürmeleri mümkündür.

Madde, toplantıya katılamayan üye yerine, o kuruluşun yedek üyesinin katılacağını belirtmektedir.

Bu hükme göre, TEMA Vakfı adına katılımcı olan asıl üyenin bulunamayacağı durumlarda, adı

bildirilmiş olan yedek üyenin katılımının sağlanması gerekmektedir.

Madde uyarınca özürsüz olarak üst üste üç toplantıya üyesi katılmayan kuruluş, valiliklerce uyarılacak ve gerekirse üyenin değiştirilmesi istenecektir. İfade edilen hüküm kesin olduğundan, TEMA Vakfı temsilcilerinin geçerli bir mazeretlerinin (şehir dışı seyahat, hastalık vb) olması dışında toplantılara mutlaka katılmaları, hem Yönetmelik hükmü ve hem de TEMA sorumluluk yaklaşımı bakımından zorunlu bulunmaktadır.

Maddede; “kurul kararları üye sayısının 3/5 inin oyu ile alınır.” hükmü vardır. Yani, kararlar altı üyenin oyu ile alınacaktır. Çok önem taşıyan bu hükmü göz önünde bulundurmak gerekmekte, öngörülen çoğunluk sağlanmadan alınmış kararlara zaman geçirmeden sözlü ve yazılı itirazlarda bulunmak ve durumu Genel Müdürlüğe aktarmak gerekmektedir.

Yönetmelik, alınan kararların sürekli olarak tutulan bir karar defterine işleneceklerini de

öngörmektedir. Yapılan çalışmaların resmilik niteliği ve ciddiliği nedeniyle, kararların kalıcı nitelikli bir deftere işlenmesi konusunda da duyarlı olunmasında yarar vardır.

Madde, istatistiki bilgi için aylık çalışmaların Bakanlığa bildirilmesini de hükme bağlamıştır. Bu hükmün gereği konusunda da ilgili davranılması yararlı olacaktır.

Alınan kararların gerektiğinde valiliklerce kamuoyuna duyurulacağı da Yönetmeliğin bir başka öngörüsüdür. Kurullara sivil toplum katılımcılığı anlayışıyla katılan temsilcilerin, alınan kararların

toplumca paylaşılmasını sağlayacak bu hükmün yerine getirilmesi için, başkanlık yapan valiliklerden talepte bulunmalarında ve taleplerinin sonuçlarını izlemelerinde yarar vardır.

KAYNAK: TEMA VAKFI