Bu haftaki yazımda siz değerli okuyucularıma İşe iade davalarından bahsetmek isterim. Uygulamada çoğu zaman farklı sorularla veya doğru bilinen yanlışlarla karşı karşıya kalmaktayız.

Bu nedenle karşılaştığımız sorulara ilişkin kısa bilgiler vermek suretiyle işe iade davasının amaç ve sonuçlarının dava açılmadan daha iyi analiz edilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Faydalı olması dileğiyle…

1-İşe iade davası nedir?

En geniş tanımıyla işveren tarafından yapılan feshin geçerli olup olmadığını denetleyen bir tespit davasıdır.

2- Tüm çalışanlar işe iade davası açabilir mi?

Hayır. Bu davayı açabilmek için işyerinde en az 30 işçinin çalışması; iş sözleşmesinin belirsiz süreli yapılmış olması ve iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmiş olması gerekmektedir.

Ayrıca işe iade davası açacak işçinin en az 6 aylık kıdeminin bulunması, işveren vekili ve/veya yardımcısı konumunda bulunmaması gerekir.

Fesih iradesinin işçiden geldiği tüm durumlarda (istifa vb) kural olarak işe iade davası açılmaz. Ancak bu iradenin sakatlandığı (hata, hile, tehdit vb) durumlar bundan istisnadır. İradesinin sakatlandığını ispat yükümlülüğü işçiye aittir.

Ayrıca kanun belirli süreli sözleşme yapma yükümlülüğünü objektif bazı şartlara bağlamıştır. Diğer ifade ile her durumda belirli süreli sözleşme yapılmaz. Yasanın aradığı; işin objektif olarak belirli süreli yapılabilecek bir iş olmasıdır. Bu koşula riayet edilmeden kağıt üzerinde belirli süre taşıyan sözleşmeler nitelik itibariyle belirsiz süreli sayılır. Ve işe iade davası açılabilir.

3- Bu davayı ne kadar sürede açmak lazım?

İşe iade davası fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay içinde açılmalıdır. Bu davayı açmak için süre fesih tarihinden değil, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren başlar.

Örnek olarak; bir işçiye bugün itibariyle tebliğ edilen fesih bildiriminde sözleşmenin 30 gün sonra sona ereceği bildirilse dahi, 1 aylık dava açma süresi bildirimin tebliğ edildiği bugünden başlar. Diğer ifadeyle dava açma süresi feshin gerçekleşeceği 30’uncu günden itibaren başlamaz.

4- İşvereniniz ihbar öneli kullandırarak fesih bildirimi yaptı. İşyerinde halen çalışıyorsunuz. Dava açabilir misiniz?

Evet. Eğer işe iade dava koşulları oluşmuşsa, bildirim yapıldığı için dava açma süreniz işyerinde çalışılsa dahi başlar.

5- Fesih bildirimini tebliğ almasanız da dava açma süresi başlar mı?

Fesih bildirimi içeriği okunmasına rağmen tebliğden imtina edilmiş ise, işveren tarafından bu hususu kanıtlar bir tutanak tutulması halinde dava açma süresi başlayabilir. O yüzden dikkatli olunmalıdır.

6- İşe iade davası ne kadar sürer?

Yasada bu tür davaların 3 ayda kesin olarak sonuçlanması düzenlenmiş. Ancak mahkemelerin iş yükü nedeniyle davalar ortalama 1 sene veya daha üzeri bir zamanda kesinleşmektedir.

7- İşe iade kararında neye hükmediliyor?

Davanın kabulü halinde, işçinin kesinleşen mahkeme kararı üzerine 10 gün içinde işyerine başvurması halinde öncelikle 4 aylık ücret tutarında boşta geçen süre ücreti ile bu dönem de doğan sosyal haklara hükmediliyor.

Ayrıca işveren tarafından işçi işe 1 ay içinde başlatılmazsa 4aydan 8 aya kadar aylık ücret tutarında işe başlatmama tazminatına hükmediliyor.

8- İlk derece mahkemesi kararını verdiğinde dosya kesinleşmiş mi oluyor?

Hayır. Tarafların 8 günlük temyiz süresi var. Bu sürede taraflar kararı temyiz etmezlerse karar kesinleşmiş olur. Eğer temyiz ederlerse dosya Yargıtay’a gönderilir.

9- Yargıtay’ın verdiği karara itiraz yolu var mı?

İşe iade kararlarında Yargıtay’ın verdiği kararlar kesin niteliktedir. Dolayısıyla itiraz yolu açık değil. Ancak maddi hata yapıldığı yönünde bir kanaat hasıl olmuşsa, bu hususun düzeltilmesi ileri sürülebilir.

10- Karar kesinleşince işe müracaat süreniz ne zaman başlar?

Kanunun ifadesine göre kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itibaren 10 iş günü içerisinde işe müracaat edilmesi gerekmektedir.

11- İşe müracaatı nasıl yapmanız lazım?

Buna ilişkin herhangi bir kurala kanunda yer verilmemiştir. Önemli olan çalışanın işe süresinde müracaat ettiğini ispat etmesidir. Dolayısıyla yazılı olarak yapılması önemlidir. Noter marifetiyle, telgrafla vd şekillerde yazılı olarak ve karşı tarafa ulaştığını ispat edecek şekilde yapılabilir.

12- Peki işveren sizi ne zamana kadar işe başlatabilir?

Kanuna göre işe iade müracaatından itibaren 1 ay içerisinde işveren işçiyi işe başlatmak durumundadır. 1 aylık süre ise işçinin işe iade müracaatının işverene ulaştığı tarihten itibaren başlar.

Örnek olarak; 1 aylık süre işe iade müracaatının Noterden yapıldığı tarihte değil, Noter vasıtasıyla gönderilen müracaatın işverene tebliğ edildiği tarihten başlayacaktır.

13- Dört aylık boşta geçen süre ücretinizin Sgk’ya bildirilmesi gerekiyor mu?

Evet. İşveren Uygulama Tebliğ hükümlerinde belirtilen süreye uygun bir şekilde işverenin sgk’ya gerekli bildirimlerin yapılması gerekmektedir.

14- Peki işverenin daveti üzerine işe başladığınızda ne olacak?

İşe başlandığı takdirde İş Kanunu uyarınca ilk fesih tarihinde ödenen kıdem ve ihbar tazminatlarından 4 aylık boşta geçen süre ücretin mahsubu yapılır. Kıdem ve ihbar tazminatı 4 aylık boşta geçen süre ücretinden fazla ise, işveren bunların iadesini talep edebilir

Hukukun üstünlüğünün daim olduğu günler dileğiyle..