Değerli okurlarımız; asrın felaketinden yaklaşık olarak 4 hafta geçmiş durumda. Kamuoyunda bu felaketlerle ilgili olarak birçok görüş beyan edilmiş olup, farklı uzmanlık alanlarında çeşitli uzmanların çözüm önerileri tartışılmıştır. Bir konu hakkında ise herhangi bir uzman görüşünün yer almadığını gözlemlemiş durumdayım. Doktora ve Master tezlerimde çalışmış olduğum güvenli ve emniyetli fitting boru bağlantı elemanları ve tesisat ekipmanları hakkında. Zira birçok depremzede ailesinin doğalgaz kaçakları ve özellikle zemin katlarda su basması sonucu oluşan kayıplarıyla ilgili ifadelerini kamuoyuna vermiş durumda.

Teknik açıdan problemi ele almak isterim. Ülkemizde birçok tesisat sistemi ucuz maliyet yüzünden artık plastik malzemeden yapılmakta. Evet plastik malzeme yapısı gereği basınca dayanıklı geometride üretilebilir. Ayrıca üretim çok kolay olup maliyeti de ucuzdur. Fakat deprem ve dışarıdan en ufak yapılan müdahaleler sonucunda tam bir el yapımı bombaya dönüşebilir. İlk montajı sırasında emniyette olan plastik bir tesisat sistemi deformasyona açık bir endüstriyel üründür.

Tesisat sistemlerinde önceleri sadece dökme demir fittings boru bağlantı elemanları kullanılmaktaydı. Birçok şehir bunun yerine kaynaklı üretime geçmiş durumda. Tabii ki kaynaklı bağlantı işlemleri plastiğe göre çok daha mukavemeti yüksek ürünler gibi gözükebilir. Fakat kaynak çelik boru metalürjisini bozacaktır. Yani bir başka deyişle kaynak uygulanan bölge oluşan ısıl gerilme ile birlikte mikroyapıda değişime neden olacaktır.  Bu sorun nedeniyle kaynağın oluşturduğu metalürjik hataları önlemek adına endüstride farklı ısıl işlem prosesleri uygulanmaktadır. Gerilim giderme tavlaması buna örnek olan bir ısıl işlem tipidir.

Fittings malzemelerin kullanımında da maalesef son 20 yılda çok büyük problemler bulunmaktadır. Bilhassa ülkemizdeki üreticilerin Çin ve Tayvan gibi ucuz maliyetli bağlantı elemanı imal eden kuruluşlarla rekabet edememesi sonucunda kaliteyi azaltmaları gözlemlediğim en büyük problemdir. Ayrıca çoğu yüklenici temper dökümden üretilmesi gereken bağlantı elemanlarının yerine pikten üretilmiş ithal fittings malzemeler kullanmışlardır. Biz de aslında yaklaşık 80 bin dolarlık bir proje kapsamında emniyetli ve güvenilir tesisat sistemleri ile ilgili bir KOSGEB projesi ve Master Tezi yürütmüştük. Bu kapsamda edindiğimiz sonuçlara göre çoğu ithal ürün pik malzemeden yapıldığını rapor ettik. Bu malzeme çok kırılgan olup, en ufak depremde gaz ve su kaçaklarına neden olacaktır.

Yine yönetmeliklerin bir eksikliği sonucunda bu ürünlerle ilgili olarak detaylı hiçbir değerlendirilme yapılmamaktadır. Değerli Bilecik Sakarya gazetesi okurları bu platform üzerinden bu hatanın giderilmesi adına siz değerli takipçilerimiz vasıtasıyla bu problemi rapor etmekteyiz. Özellikle bağlantı elemanları özel geliştirilmiş bir sismik test düzeneğiyle ve metalürjisinin incelendiği test sonuçları ile ancak ruhsat verilmelidir. Bu durum depremde zarar görmemiş binalarda birçok insanımızın vefat etmesine neden olmaktadır. Ayrıca binanın yapısal bütünlüğünü koruma adına bağlantı elemanlarının mukavemetsel açıdan desteğine izin verilen tasarımların geliştirilmesi ile ilgili projeler yürütülmelidir.

Asla unutulmamalı! tedbir; takdiri kovalayan ve hareket açısını kısıtlayan önemli bir kavramdır. Biz mühendislik anlamında ortaya koyulabilecek tüm tedbirleri alarak ancak takdirin yönlendirilmesi adına uğraşlar gösterebiliriz.