Evet değerli okuyucularım. Bu haftaki yazı dizimde size, güzel ilimizin ilçelerinden olan Osmaneli'deki Hagios Georgios Rum Kilisesi hakkında güzel bilgiler aktaracağım. 

Aslında bu yazımda siz değerli okuyucularıma metinde de geçtiği üzere yapı hakkında teknik ve yapısal özelliklerin yanı sıra aynı zamanda Türkler olarak diğer milletlere ait varlıklara olan hoşgörü ve saygımızdan da söz etmiş olacağım.

Evet sözünü edeceğim yapı, halihazırda atıl ve kullanılmaz bir vaziyette iken bu eser, yakın zamanda Doğuş Üniversitesi tarafından restore edilerek, Osmaneli Belediyesi tarafından Kültür Merkezi olarak kullanılması planlanıyor. Böylece, asırlarca ayakta durmaya çalışan yapı, restorasyon çalışmasıyla daha nice yüzyıllar ayakta durmakla birlikte büyük bir işlev görmüş olacak. 

Yazıma küçük olduğu kadar önemli bir girizgah yaptıktan sonra siz değerli okuyucularıma, Hagios Georgios Rum Kilisesi hakkında teknik ve mimari yapısı hakkında bilgi vereceğim.

Hagios Goergios Rum Kilisesi Osmaneli’nin güneyinde, Cami-i Kebir mahallesinde bulunmaktadır. İcadiye Sokak ile Fabrika Sokak arasında yer almaktadır. 19. Yüzyılın ikinci yarısında Osmaneli’de yaşayan Rum cemaatince yaptırılmıştır.

Kurtuluş savaşı sonrası Mübadele sonucu Osmaneli de yaşayan Rum'lar Yunanistan’a göç ettirilince kilise atıl kalmıştır. 1970 yılında Osmaneli de çıkan yangın sonucunda da yapı büyük çapta zarar görmüştür.

Hagios Georgios Rum Kilisesi, yığma sistemde inşa edilmiştir. Yapı malzemesi olarak yöresel Lefke taşı kullanılmıştır. Bu malzemenin yanı sıra yapının çeşitli bölgelerinde tuğlaya da rastlanmaktadır. 

Kubbe kasnağının yarıçapı yaklaşık 3.50 m’dir.  Kubbe kasnağı taşıyan ayakların yapı malzemesi tuğladır ve Lefke taşıdır.Yapının taşıyıcılık açısından önem taşıyan bölgelerinde tuğla tercih edilmiştir çünkü basınç dayanımı Lefke taşından daha büyüktür. Kemerle geçilen açıklıklarda ayrıca demir gergiler de kullanılmıştır.

Yapı tek yan nefli ve ana nef üzeri kubbe ile örtülmüş, bazilikal planlı bir yapıdır. Yapının giriş bölümünün (narteks) iki yanında çan kuleleri yükselmektedir. Giriş bölümünün iki yanındaki odalardan üst kattaki kadınlar mahfili kısmına ulaşılmaktadır ancak üst kat döşemesi ve merdivenler günümüze ulaşamamıştır. 

Giriş bölümü (Narteks), dikdörtgen planlı kuzey-güney bir mekandır. Doğudan üç açıklıklı kemerlerin altından giriş yapılır. Bu mekandan Ana mekana (naos) geçilir. Ancak ana mekana (naos) açılan duvar büyük ölçüde yıkılmıştır. Duvardaki izlerden, üzerinde üç açıklık bulunduğu düşünülmektedir. Ana mekan (naos), dikdörtgen planlı bir mekandır. Ana mekanın kuzey ve güney duvarında mekana direk girişi dağlayan iki adet kapı bulunmaktadır. Ana mekanın içinde dört adet tuğla ayak bulunmaktadır. Ana mekanın üzerinde taşıyıcı ayaklara oturan kubbe günümüze ulaşamamıştır Günümüze ulaşabilen kubbe kasnağı ise tuğla ve Lefke taşından yapılmıştır.

Batı cephesi, yapının giriş cephesidir. Yüksek bir subasmanın üzerine oturan yapıda giriş kısmında merdiven izine rastlanmamıştır. Ortada bulunan üç açıklıklı kemerli girişte kemerler ortada iki adet renkli mermer sütuna yanlarda duvarlara birleşmiş Lefke taşı, yarım sütunlara basmaktadır. Girişin iki yanında çan kuleleri bulunmaktadır. Çan kuleleri yığma sistemde inşa edilmiştir. Kare planlı olan kuleler ana yapıya bitişiktir. Bu kulelerin de zemin katta birer kapıyla girişleri bulunmaktadır. Yapının girişinin üzerinde kat silmesiyle ayrılan birinci kat hizasında beş adet kemerli açıklık bulunmaktadır. Yine bir silmeyle ayrılan ikinci kat hizasında ise alt katlardan başlayarak gelen ve diğer açıklıkları içine alan büyük kemerin iç kısmı açıklık olarak bırakılmıştır. Çan kulelerinde ahşap merdiven ve döşeme izleri görülmektedir. Cephede iki yanda bulunan çan kuleleri ana yapıdan bir kat daha fazla yükselerek dört kattan oluşmaktadır. Kulelerde her katta farklı türde bir açıklık mevcuttur. Kulelerin üzeri alaturka kiremit kaplı tuğla kubbelerle örtülüdür.

 Kaynakça

-Okuyucu Ayşe, Osmaneli İlçe Merkezinde Kültürel Mirasın Korunması ve Turizm Amaçlı Kullanımına Yönelik Araştırma, Ankara, 2011

-Ünal Doğaç, Osmaneli Anıtsal Yapıların Analitik Açıdan Değerlendirilmesi, İstanbul, 2007