Evet değerli okuyucularım. Tarih ve kültür şehri Bilecik'imizdeki ecdad yadigarı yapılardan bu hafta da söz etmeye devam edeceğim. Hakkında mimari ve teknik bilgiler vereceğim tarihi varlığımız, Osmanlı Devleti'nin son padişahlarından olan ve yurdumuzun birçok bölgesinde eserler bırakan Sultan II. Abdülhamit'in ilimizde yaptırdığı Eski Aşevi’dir.

Bilecik ve çevresi tarih boyunca çok sayıda medeniyete beşiklik etmiş, önemli

yerleşmelerden birisidir. Bilecik aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk kurulduğu ve Osman Gazi’ninYenişehir’e gitmeden önce, bir süre Bilecik’te ikamet ettiği bir yerleşmedir. Bu nedenleBilecik Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk başkenti olması bakımından ayrı bir öneme sahiptir.Bilecik’te Osmanlı Dönemine ait çok sayıda mimari eser tespit edilmiştir. Günümüze ulaşmış olan birçok Osmanlı dönemi mimari yapı,II. Abdülhamit döneminde inşa edilmiş ya daII. Abdülhamit tarafından ecdadının mirasına sahip çıkarak restore ettirmiştir.

Osmanlı yöneticilerinin geleneksel olarak yaptırdıkları külliye, cami, han, hamam, aşevi ve diğer vakıf yapılarının yerini alan yeni kamu yapıları, Tanzimat reformlarının sonucunda ortaya çıkmıştır. Sivil ve kamu yapılarında Klasik Osmanlı mimarisinin ve yerel mimari etkilerin yerlerini kalıcı olarak batı tarzı mimariye bırakırken, bu dönemde hükümet konağı, kışla, okul, hastane ve gar yapıları gibi yeni yapı türleri, Osmanlı devletinin varlığını ve etkisini kent yaşamında görünür hale getirmiştir.

II. Abdülhamit iktidarı boyunca imparatorluğun kurucularının efsanesi bilinçli bir politikayla öne çıkartılmış, Osmanlı Hanedanının tarihsel mirası çevresinde devletin köklerini vurgulayacak gerçek bir “Osmanlı kültü” yaratılmasına çalışmıştır.

Bilecik merkez İstiklal Mahallesi Hükümet Caddesi üzerinde yer alan ‘Eski Aşevi’ Osmanlı kültü’nün örneklerinden biridir.

Bu haftaki yazımda, söz konusu yapı hakkında aşağıdaki satırlarda teknik ve mimari bilgiler vereceğim. 

Yapı geç dönemde 1890 yılında II.Abdülhamit zamanında yaptırılmıştır. 2002 yılında yapının restore çalışmasına başlanmış ve 2003 yılında tamamlanarak, yapı Kültür Müdürlüğü Binası olarak hizmete açılmıştır.

Küçük ölçekli olan yapı kuzey-güneydoğrultusunda dikdörtgen plana sahip olup, zemin kat ve birinci kat olmak üzere iki katlıolarak inşa edilmiştir. Kagir olarak inşa edilen binanın üstü kiremitle kaplı kırma çatı ileörtülmüştür. Yapının alt katına doğu cephenin ortasında bulunan çift kanatlı ahşap bir kapıyla,üst katına ise kuzey cephenin doğusuna kaydırılmış tek kanatlı ahşap bir kapıylagirilmektedir. Yapının duvarları sıvanmış ve boyanmıştır.

Yapı, plan açısından asimetrik, cephe düzenlemesi bakımından simetrik olarak tasarlanmıştır. Yapının giriş cephesinde dikdörtgen formlu altta altı üsttede sekiz olmak üzere toplam on dört pencere ve dikdörtgen formlu çift kanatlı ahşap kapı yer almaktadır. Alttaki pencereler demir korkulukludur. Zeminde yer alan pencerelerin kemerleri bir yay şeklinde belirginleştirilmiş ve dışa çıkıntılı silmelerle vurgulanmıştır.Ahşap kuşak üst katta köşelere ve beden duvarları ile üst örtünün birleştiği yerde deuygulanarak cepheye hareketlilik kazandırılmıştır.Alt katta sekiz adet oda vardır. Odalar dikdörtgen formlu pencere açıklıklarıylaaydınlatılmaktadır. Odalara tek kanatlı ahşap kapılarla giriş sağlanmaktadır. Oda ve koridorunhem zemini hem de tavanı ahşapla kaplanmıştır. Üst kata geçiş ahşap merdivenlesağlanmaktadır.

Zemin kat ile neredeyse aynı plan ve plan özelliklerine sahip olan üst katta bazı farklılıklar göze çarpmaktadır. Üst kattaki mekan sayısı alt kattaki mekan sayısından fazladır. Alt katta on üç pencere bulunurken üst katta on sekiz adetpencere bulunmaktadır.

Üst katta da zemin ve tavan ahşap kaplamadır. Eski aşevi, çok sayıda pencere ile aydınlatılmıştır. Özellikle köşelere yerleştirilenmekanlar her iki cepheye açılan pencerelerle aydınlatılmıştır. Oldukça sade olan yapıdasüsleme unsuru göze çarpmamaktadır. Orijinal olmayan ve sonradan yapılan, merdivenboşluğu hizasındaki tavanda alttan çakmalı çıtalarla yapılmış, madalyon içerisine alınmışyıldız motifli bir tavan süslemesi bulunmaktadır.

Yapı günümüzde Bilecik Kültür Müdürlüğü binası olarak kullanılmaktadır. Yapı her ne kadar özgün halini koruyamamışsa da yinede bünyesinde kendine has bir özellik ve çekicilik barındırmaktadır.

Atalarımızdan bizlere emanet kalan ve her anlamda büyük değeri bulunan bu eserlerin değerlerini bilmek ve yaşatmak dileğiyle hoşça kalın.