Mihenk taşı, altın ve gümüş alaşımlarının kalitesini test etmek için kullanılan bir taş… Mihenk taşı, birinin değerini, ahlâkını anlamaya yarayan ölçüt… Köşemizin adı MİHENK TAŞI… Marifet kalemimizde değil, kadim medeniyet değerlerimizin aynası mihenk taşında… Her hafta, MİHENK TAŞInda, beyin gönül fırtınasında küllerinden doğan öz değerlerimizi bir damla fikir olarak yansıtmak dileğiyle…

Mangal yürekli, yiğit; gözünü daldan budaktan esirgemeyen; cesur; gözü pek; korkusuz; acar; seci (Arapça şecā'at -cesur olmak, şecі)… Mangal yürekli; cesur, yürekli, yiğit; ihtiyatsız; gözü kara; yüreği pek… Mangal yürekli, en tehlikeli durumlarda bile cesurane davranan, korkusuz kimse… Mangal yürekli, başkaları tarafından tehlikeli görülen durumlarda bile sergilediği cesaret ile başkalarına örnek olan kişi… Yürek, huy; mangal, cesaret anlamında kullanılmakta… Mangal yürekli, ‘mangalda kül bırakmayan’dan çok farklı… Mangalda kül bırakmayan, yapamayacağı şeyleri yapabilirmiş gibi söyleyen, yüksekten atan kimse… ‘Mangalda kül bırakmamak’ deyimi, aslında çok korkak ve pısırık olmasına rağmen kendisini cesur ve girişken biriymiş gibi gösteren kişileri eleştirmek için kullanılmakta… Mangal yürekli bir kahraman… Mangal Pandey (1827-1857), Hint ayaklanmasını başlatan ve Hindistan tarihinde önemli bir asker ve halk kahramanı… Mangal Pandey; Hindistan, İngiliz Sömürgesi iken bağımsızlık ateşini alevleyen adam… İngiltere'nin ‘Şirket’ dediği yönetim birimine bağlı bir asker olan Pandey’in en büyük hayâli, ülkesinin bağımsızlığı olmuş… Bu kıvılcımla Hindistan, 100 yıl sonra bağımsızlığını elde etmiş… Ülkemizde kullanılan ‘mangal yürekli’ deyimi Mangal Pandey’in azimli mücadelesine izâfeten… Mangal yürekli…

Yürekli; korkusuz, cesur olan, yiğit… Saf yürekli, temiz yürekli, saf, iyi niyetli kimse… Mert yürekli, ahlâkî değerlere bağlı, dürüst ve yürekli olan kişi… Koç yürekli, koç-yiğit, yürekli, cesur, kahraman… Demir yürekli, güçlü, yürekli olan… Efe yürekli; cesur, kahraman, açık yürekli ve sevilen yiğit… Katı yürekli; acımasız, merhametsiz, acı veren şeylere aldırmayan… Buyruk yürekli; istediklerini zorla yaptırmaya çalışan ve emrivâki konuşan, buyrukçu olan… Aslan yürekli, hiçbir şeyden korkmayan, yiğit olan, mangal yürekli olanın bize ait olanı… Çatal yürekli; cesur, korkusuz, çatal yürek… Yürekli olmanın farklı versiyonları… Naif yürekli; tecrübesi olmayan, toy, deneyimsiz olan… Nahif yürekli; hassas, ince, kibar olan… Yufka yürekli, acıklı olaylara, durumlara hiç dayanamayan, böyle durumlara çok üzülen, hemen üzüntüye kapılan, çok acıyan… Pamuk yürekli; iyi huylu, yardımsever kişi… Açık yürekli; düşündüğünü olduğu gibi söyleyen, içi temiz, gizli yönü olmayan, samimi, açık kalpli olan… Altın yürekli; çok iyi niyetli, merhametli olan… Taş yürekli; hiç acıma hissi taşımayan, merhametsiz… Deve yürekli, çok korkak olan…

Tarihte bilinen bir aslan yürekli kral var… Aslan Yürekli Richard… Aslan Yürekli Richard, Haçlı Seferi sırasında acemi bir okçu tarafından kolundan vurulmuş; yarasının kangren olması sebebiyle 6 Nisan 1199 tarihinde 41 yaşında ölmüş… Bu hâdise, tarihçiler tarafından ‘karıncanın aslanı öldürmesi’ olarak yorumlanmış… Aslan Yürekli Çavuş (Çavuş York, Sergeant York, The Amazing Life of Sergeant York); 1941 yapımı olan, yapımı için 2 milyon Amerikan doları harcanan, Howard Hawks tarafından yönetilen, başrollerde Gary Cooper, Walter Brennan ve Joan Leslie olan bir film… Mangal Yürekli Adam (Topal Osman), bir kitap (Yazar: Rıza Nur, Örgün Yayınevi, 2010, ISBN 9789757651833)… Aslan yürekli, mangal yürekli olmak; merhametli olmaktan bizi alıkoyan bir meziyet değil… Bilindik bir hikâye… Dişi bir aslan, avladığı dişi bir ceylanı yemeye başlamış; yerken ceylanın karnında yavrusu olduğunu fark etmiş… Dişi aslan, ceylanın karnından yavrusunu hemen çekip çıkarmış; lâkin çoktan iş işten geçmiş, yavru ölmüş… Dişi aslan, annesi ölmüş yavruyu yere koymuş ve yere uzanmış… Av sahnesini kaydeden fotoğrafçı, uzun süre aslanın hareketsiz kaldığını gözlemlemiş; dişi aslanı hareketsiz görünce yanına yaklaşmış… Dişi aslan ölmüş… Dişi aslanın ölüm nedeni, dişi aslanın karnını yaran veteriner tarafından açıklanmış… Ölüm sebebi, dişi aslanın kalbinin patlayarak parçalanması… Aslan yürekli olmak; gücü sayesinde kendisinden daha güçsüz olanın hayatına son vermek değil; mâsum bir annenin ve yavrusunun ölümüyle nedâmet duymaktır, pişmanlıktır, yüreğinin bu üzüntüye dayanamamasıdır…

Kadim medeniyetimizde, aslan yürekli ve ismi ‘Aslan’ olan yiğitlerin sayısı o kadar çok ki… Birkaç misâl… Çanakkale Harbi’nde görevli komutanlar: Mangal /aslan yürekli Türk generaller; Esat Paşa, Mehmet Vehip Paşa, İsmail Cevat Paşa, Ali Mustafa Fevzi Paşa, Çolak Faik Paşa, Mehmet Ali Paşa, Mustafa Hilmi Paşa… Alman generaller; Liman Von Sanders Paşa, Von Der Goltz Paşa, Weber Paşa, Metren Paşa ve Trommer Paşa… Çanakkale Harbi’nde 19. Tümen Komutanı olan Yarbay Mustafa Kemal (9 Ağustos 1915'de Liman Von Sanders Paşa tarafından, Albay rütbesine getirilerek Anafartalar Grup Komutanı olarak atanmış)… 57. Alay komutanı, Yarbay Hüseyin Avni ve daha nice mangal yürekli komutanlarımız… Çanakkale Harbi’ndeki erlerimizin her biri, mangal yürekli… Mangal yürekli Er Hüseyin, Çanakkale Harbi’nde çok ağır yaralanmış, tedâvi sürecinde durumu kötüleşmiş; Er Hüseyin, arkadaşlarının kendisine verdikleri ekmeği eline almış, tam ısırmak üzereyken vazgeçmiş ve “Can dostlarım! Bu ekmeği benim yemem doğru değil. Çünkü benim ölümüm iyice yaklaşmış bulunmakta. Alın bunu, yaşayacak olan yiğitlere verin!” demiş; elindeki ekmeği silâh arkadaşı Mustafa’ya uzatmış… Bütün ısrarlara rağmen, ekmeği yemeyi reddetmiş ve kısa bir müddet sonra şehid olmuş… Aslan yürekli Koca Seyyid, Çanakkale Harbi’nde Rumeli Mecidiye Tabyası'nda, gözleri buğulu vaziyette huşuyla, birden «Yâ Allah!» diye haykırmış ve herkesi hayrette bırakarak 215 okkalık (yaklaşık 276 kiloluk) mermiyi kavrayıp kaldırmış, topun ağzına sürmüş, bu mermiyle savaşın seyri değişmiş… İngilizler’in ‘HMS Ocean’ isimli zırhlı gemisi vurulup batırılmış ve denizin üzeri aleve bürünmüş… Hâdiseyi öğrenen Cevat Paşa, Koca Seyyid’i tebrik etmiş; aynı ağırlıkta bir başka mermiyi tekrar kaldırmasını istediğinde Koca Seyyid; “Paşam! Ben bu mermiyi kaldırırken gönlüm Allah’ın feyziyle doldu… Bu ağırlığı kaldırma gücü, yaptığım duâların mukâbilinde oldu. Şimdi kaldıramam kumandanım; mâzur görün!” demiş… Koca Seyyid’in bu sözleri üzerine Cevat Paşa: “Evlâdım! Büyük bir iş başardın. Bir mükâfât iste benden?” demiş… Koca Seyyid; “Kumandanım! Hiçbir talebim yok; lâkin ben pehlivan yapılı olduğumdan dolayı günde bir somun yetmiyor. Düşman karşısında daha güçlü olmam için emretseniz de bana iki somun verseler!” demiş… Bu isteğe tebessüm eden Cevat Paşa, onu onbaşılıkla mükâfatlandırmış…

Mangal yürekli, aslan yürekli kahramanlarımız, yüreklerimizde yaşamaya devam ediyor… 15 Temmuz 2016’da vatan haini darbecilere karşı direnirken şehid olan, mangal yürekli kahramanlarımızdan bazıları… Adil Büyükcengiz, İlhan Varank, Erol Olçok, Abdullah Olçok, Ali Karslı, Batuhan Ergin, Cennet Yiğit, Ayşe Aykaç, Cuma Dağ, Engin Tilbaç, Türkmen Tekin, Yıldız Gürsoy, Yasin Naci Ağaroğlu, Yalçın Aran, Tolga Ecebalın, Piyade Kurmay Albay Sait Ertürk, Piyade Astsubay Kıdemli Başçavuş Ömer Halisdemir ve nice mangal yürekliler… Selam, sevgi ve saygılarımla.